Het nut van de bij voor natuur en mens

Insecten hebben allemaal hun belangrijkheid in ons ecosysteem. De ene is al wat lastiger dan de andere, zo zullen we weinig of geen last hebben van hommels en bijen.

Gastblog door Philip Duts, voorzitter Koninklijke Vlaamse Imkersbond.

Dat mens, dier en natuur niet kunnen overleven zonder bijen was een legendarische uitspraak die Einstein ooit deed. Wat deze wijze man ooit zei zou ooit wel eens waarheid kunnen worden als wij mensen niet willen inzien dat het niet goed gaat met de bijen. Hebben we er al eens bij stil gestaan dat onze groenten en fruit zonder bijen niet meer dezelfde grootte zullen hebben? Dat een appel niet groter meer zal zijn dan een kers en ga zo maar door...

Bijen hebben de mooie eigenschap dat ze zich niet zomaar van de ene plantensoort naar de andere plantensoort begeven. Door hun unieke danssysteem vertellen ze elkaar precies waar ze wat lekkers hebben gevonden. Hierdoor gaan ze massaal met z’n allen naar dezelfde planten. Dat is de reden waarom fruit en groentetelers de imker vraagt om zijn bijen te plaatsen in plantages. De bijen zullen de groenten of fruit op de beste manier bestuiven. Hierdoor zijn bijen van groot economisch belang. Zou de teler geen beroep kunnen doen op bijen, zou hij net zoals in China zijn planten kunnen bestuiven door middel van een penseeltje. Zou er geen bestuiving kunnen plaats vinden zou dit een enorme impact hebben op alles wat leeft op aarde. Hetgeen we nu teveel hebben zal snel omslaan naar veel te weinig waardoor het voor iedereen op aarde een kwestie van overleven zal worden. Om de bijenpopulatie stabiel te houden hebben we geen behoefte om in ieders tuin bijen te gaan plaatsen. Door de media-aandacht is er de laatste jaren enorm veel interesse in de imkerij gekomen en vooral de vraag naar bijen neemt toe. Maar niet iedereen heeft het in de vingers om imker te worden. Het vraagt niet alleen kennis, maar vooral veel tijd. Om bijen optimaal te houden en te verzorgen moet je rekenen niet echt met vakantie te kunnen gaan tussen maart en september. Je dient je bijen wekelijks na te kijken om geen overlast te bezorgen aan je omgeving. Het is niet enkel een kast aanschouwen, er komen heel wat smerige werkjes bij kijken zoals wasraat uitsmelten en zuiveren enz... ook in het vroege voorjaar moet er gewerkt worden en niemand heeft graag koude voeten of wordt graag nat. Een goede raad, bezin voor je begint en ga eens praten met een imker!

Wat je wel kan doen om de bijen te helpen is zorgen dat er voldoende bloemen en planten worden gezet. Het is toch mooier om al die nuttige insecten te zien dartelen op je bloemen en planten, dan te kijken op een kille onnatuurlijke stenen tuin? Jammer genoeg zijn velen van mening dat bijen tijdens je gezellige barbecue van je frisdrank komen drinken of willen proeven van je braadkunsten. Niks is zo fout als dit te denken! Die arrogante kereltjes die je avond komen verpesten zijn wespen. Wespen zitten niet voor niks in ons ecosysteem, het zijn de nuttige opruimers, alleen jammer dat ze zichzelf zo graag uitnodigen op jou feestjes.

Bijen zorgen niet alleen voor mooie groenten fruit, bijenvolken hebben nog heel wat meer dingen die ze produceren die goed voor ons zijn.

Honing kent iedereen, maar weet dat er veel verschil is tussen honing van de plaatselijke imker en de industriële honing te koop in de winkel. Vaak is de honing in de supermarkt afkomstig van niet Europese landen. Deze honing bevat andere pollen t.o.v. onze Europese honing. Het zijn namelijk de pollen uit onze eigen contreien die zo goed zijn tegen allergieën. Bijen gaan van nature hun kasten ontsmetten met propolis. Propolis is een soort hars dat de bijen van de planten schrapen. Dit rood-bruin kleverig goedje is een soort natuurlijk antibioticum. Bijen zullen de propolis ook gebruiken om naden en kieren te dichten, cellen te ontsmetten en indringers worden er zelfs mee omwonden als een mummie. Alles om maar geen ziektes in hun kast te krijgen. De imker kan van deze propolis een tinctuur maken. Enkele druppeltjes kan enorme verzachting geven bij keelpijn. Ook aften kunnen hiermee snel genezen worden. Veel mensen doen dan ook een kuur van één week met propolistinctuur in het voor- en najaar. Met de propolis kan ook propoliszalf gemaakt worden waarmee wonden snel genezen. Ook de propoliszeep kan afdoend zijn bij huidaandoeningen. De meeste imkers houden het bij het oogsten van honing en producten op basis van propolis. Toch vind je nog imkers die ook 'koninginnenbrij' kunnen aanbieden. Koninginnenbrij is een zurig mengsel dat de bijen zelf produceren om te geven aan de larven. Misschien even vermelden dat een koningin in het seizoen tot 2000 eieren per dag legt. Eigenlijk verloopt gans de fase van eivormige bij in drie stappen. De eerste stap is drie dagen ei-fase, vanaf dag 4 tot negen bevinden we ons in de larf-fase en vanaf dag 9 veranderd( verpopt) de larve tot bij. Afhankelijk of het een werkbij (vrouwelijk), Dar (mannelijk) of Koningin (vrouwelijk) wordt, is de verpoppingstijd 21, 24 of 6 dagen. Een koningin die heel wat groter is dan de andere bijen krijgt in haar larf-fase veel meer koninginnenbrij. Er worden niet constant koninginnen geboren, dat gebeurt enkel in de zwermperiode. Een imker die koninginnenbrij teelt zal dus een vorm van Koninginnenteelt toepassen waardoor hij de bijen aanzet om koninginnenbrij te produceren. Zuivere Koninginnenbrij is zeker niet goedkoop te noemen. Maar mensen die last hebben van depressies of zwaarmoedigheid, of uit een lange periode van ziekte komen, hebben er meestal zeer positieve effecten mee.

Insecten hebben allemaal hun belangrijkheid in ons ecosysteem

De ene is al wat lastiger dan de andere, zo zullen we weinig of geen last hebben van hommels en bijen. Ook een Europese hoornaar geeft weinig problemen. De Aziatische hoornaar daarentegen wordt best opgespoord en vernietigd. De Aziatische hoornaar herken je aan zijn rood/zwart achterlijf en heeft fluo-gele poten. Wespen zijn die arrogante kerels die maar al te graag van onze barbecue komen eten en onze drank willen proeven. Zowel een bijensteek als een wespensteek kan erg pijnlijk zijn. Een bij kan slechts 1 maal steken. Door de weerhaak aan de angel blijft deze in de huid steken. De bij trekt bij het steken haar ingewanden eruit en zal sterven. Aan de angel zit een gifblaasje dat zich verder zal ledigen in de huid. Daarom is het belangrijk om de angel zo snel mogelijk met een schraapbeweging te verwijderen. Een wesp heeft geen weerhaak op zijn angel. Hij kan je dus meermaals steken. Hij zal bij een steek een hoeveelheid gif in je lichaam spuiten. Heel wat mensen zijn allergisch voor bijen- of wespensteken. Als je gestoken wordt en je lichaam reageert hierop door fel rood te worden of je wordt kortademig dan ga je meteen naar de dokter. Deze zal je dan een inspuiting toedienen waarmee de allergische reactie ophoud. Vaak zal je in dergelijk geval worden doorverwezen naar een specialist voor een allergietest. Indien je allergisch bent zal je altijd een 'Epipen' op zak moeten hebben omdat een zwaar allergische reactie zelfs kan leiden tot de dood.

Zorg voor jezelf door te zorgen voor de natuur

Zorg voor al het groen en leven op aarde en denk aan de woorden van Einstein. Laat ons niet allemaal imker worden, maar help de imker en zijn bijen door een bij- en insectenvriendelijke tuin aan te leggen. Enkel op de juiste manier kunnen wij “de levenden van vandaag” zorgen voor onze kinderen, “de generatie van morgen”. Deze laatste zullen op hun beurt moeten waken over hun toekomst.

Een zwerm bijen in je tuin?

Contacteer een imker. Hij of zij komt ze meestal gratis voor je ophalen. Imkers komen niet ter plaatse voor wespennesten. Hiervoor kan je de hulp van de brandweer of een professionele verdelger inschakelen. Controleer dus eerst of het over wespen of bijen gaat om zo de juiste persoon of dienst ter contacteren.

IMKER ZOEKEN >

imkerzoeken.be

Koninklijke Vlaamse Imkersbond

Limburgse Imkersbond